Bilanço Esasına Göre Defter Nasıl Tutulur?

Bilanço esası, işletmelerin mali durumunu doğru bir şekilde yansıtmak için kullanılan temel bir muhasebe prensibidir. Bu esasa göre, işletmeler varlıklarını, yükümlülüklerini ve öz kaynaklarını dengeli bir şekilde kaydetmeli ve raporlamalıdır. Bilanço esası doğrultusunda defter tutma işlemi, mali tabloların güvenilirliğini artırır ve işletmenin finansal durumunu net bir şekilde ortaya koyar. Peki, bilanço esasına göre defter nasıl tutulur? İşte adım adım süreç:

1. Defter Türlerinin Belirlenmesi

Bilanço esasına göre defter tutarken, öncelikle hangi tür defterlerin kullanılacağı belirlenmelidir. Türkiye'de işletmeler, Türk Ticaret Kanunu'na ve Vergi Usul Kanunu'na uygun olarak;

• Yevmiye Defteri: Günlük işlemlerin kaydedildiği defterdir.

• Bilanço Defteri: Varlıklar, yükümlülükler ve öz kaynakların kayıt altına alındığı defterdir.

Bu iki defter, bilanço esasına göre tutulan mali kayıtların temelini oluşturur.

2. İşlemlerin Kaydedilmesi

Bilanço esasına göre defter tutarken, her işlem yevmiye defterine kaydedilir. İşlemler, tarih sırasına göre ve her biri için ayrı bir sayfa açılarak kaydedilmelidir. Her kayıtta şu unsurlar bulunmalıdır:

• Tarih: İşlemin gerçekleştiği tarih.

• Açıklama: İşlemin niteliği.

• Borç ve Alacak Kayıtları: İlgili hesaplar ve tutarlar.

Bu aşamada, her işlem çift taraflı olarak kaydedilmeli; yani bir hesap borçlandırılırken, diğer hesap alacaklandırılmalıdır. Bu, bilanço dengesinin sağlanmasına yardımcı olur.

3. Bilanço Hesaplarının Belirlenmesi

Bilanço esasına göre, işletmenin varlıkları, yükümlülükleri ve öz kaynakları belirlenmelidir. Varlıklar, dönen varlıklar ve duran varlıklar olarak iki ana gruba ayrılırken; yükümlülükler, kısa vadeli ve uzun vadeli olarak sınıflandırılır. Öz kaynaklar ise, işletmenin sahibi tarafından sağlanan sermaye ve birikimlerden oluşur. Bu hesaplar, bilanço defterinde düzenli bir şekilde takip edilmelidir.

4. Düzenli Kontrol ve Dengeleme

Bilanço esasına göre defter tutmanın en önemli adımlarından biri, düzenli aralıklarla hesapların kontrol edilmesidir. Bu kontrol, varlıklar ve yükümlülükler arasındaki dengenin korunmasını sağlar. Her ay veya çeyrek sonunda, bilanço hesapları karşılaştırılarak hata ve tutarsızlıkların tespit edilmesi önemlidir.

5. Yıllık Mali Tabloların Hazırlanması

Yıl sonunda, bilanço esasına göre tutulan defterler kullanılarak yıllık mali tablolar hazırlanır. Bu tablolar, işletmenin finansal durumunu, performansını ve nakit akışını gösterir. Bilanço, gelir tablosu ve nakit akış tablosu gibi belgeler, işletmenin genel sağlık durumunu değerlendirmek için kritik öneme sahiptir.